Afiş Üzerine

Afiş, görsel dilin başlıca deney alanıdır. Değişen fikirlerin ve estetiğin, kültürel, sosyal ve siyasal olayların sahnesidir.”

Pierre Bernard

Fransız Grafik Tasarımcı

Çeviri: Emek Demirtaş

Afişler; barış, adalet, baskıdan kurtulma ve çevre ve tüm insanlık için ortaya konan çabaları kaydederek toplumsal değişim fikirlerini ulaşılır kılar. Afişler önemli direniş eylemlerini kutlayabilir, yaratıcılık doğrultusunda alternatif açıklamalar, yorumlar, anlatılar ve mitler üretebilirler. Afişler  sanatçıların toplumsal bağlarına dair ipuçları taşır. Grafik afişler iletişim kurarak, yönlendirerek, ikna ederek, yol göstererek, kutlayarak ya da uyararak cesur mesajlar ve çarpıcı ikonografik yollarla toplumu eyleme geçmeye iter. Afişler gözle görülür muhalefetlere dönüşebilirler.

The Graphic Imperative, uluslararası sosyopolitik afişlerin 40 yılını içeren retrospektif bir seçki. Ajitprop’un bu başlıca örnekleri duygularımızı harekete geçirerek bizi sorgulamaya itiyor. Görsel metaforun ve kimi zaman da acımasız ironi ve mizahın güçlerini birleştiriyorlar. Afişler muhalefet, özgürlük, ırkçılık, cinsiyet ayrımcılığı, insan hakları, bireysel haklar, çevre ve sağlık sorunları, AIDS, savaş, okur-yazarlık ve hoşgörü temalarıyla değişim çağına açılan bir pencere rolü üstleniyor.

Öfke, kararlılık, cesaret ve umut mesajlarıyla zaman ve mekanın sınırlarını aşıyorlar. İnsanlık mücadelesinin can alıcı silahları haline geliyor ve toplumsal değişimin önemli aşamalarını güçlendiriyorlar. Bazıları kendimize, kurumlarımıza ve dünyamıza bakış açımızı değiştiren ikonlar haline geldiler. Grafik tasarımcılar bir amaç ya da sorunla ilgili kişisel görüş ve düşüncelerini ifade etme ihtiyacı hissettiklerinden, yaptıkları afişler de ılımlı tutumları tercih eden bir alanda duydukları tutkuyu yansıtıyor.

Bu süreç boyunca yaratılan sayısız afiş arasından 121 tanesini tanımlamak, belirlemek ve derlemek hiç de kolay olmadı. Yine de birçok kültürün sosyal, siyasal ve estetik kaygılarını tek bir sergide de olsa sizlere yansıtmaya çalıştık. Temaları betimlerken siyasi gerçeklikleri göz önünde bulundurarak; değişken çağın sorunlarına odaklanmayı ve Kübalı tasarımcı Raul Martinez’in söylediği gibi “bir hareketin grafik yüzü olma”yı umut ettik. Bu sergi için kavramsal olarak güçlü ama yine de mesajını doğrudan ileten afişleri seçtik. Sergideki tüm afişlerde şu niteliklerin birleşimi vurgulanmaktadır: Yapıt bir şekilde yaratıcı ve yenilikçidir. Yapıt, izleyicisine bir bakış açısını belirli bir yoldan aktarmanın değerini benimser. Yapıt kendi disiplininde, kendi türünün üstün bir örneğidir. Yapıt geçici değil, kalıcı bir önem taşır. Yapıt serginin içeriğine güçlü bir katkıda bulunur ve üç küratörün de vizyonunu yansıtır. Yapıt grafik tasarım aracılığıyla ortaya konan yaratıcılığın kültürel özgürlük için itici bir güç sağladığı ana sergi argümanının örneğini teşkil eder. Sergide yer alan birçok afiş tasarımcısı afişlerini karşılık beklemeden Massachusettes Sanat Üniversitesi’ne bağışladı. Çağdaşlarımızla bir arada yürüttüğümüz bu güzel proje ve afiş koleksiyonu gelecek neslin öğrencileri, tasarımcıları ve araştırmacıları için hiç bozulmamış bir kaynak olarak kalacak.